दुई संसारको पुल|Nepali Love Story
त्यो सूर्यको उजाल्य्लो किरण काभ्रेपलाञ्चोकको पहाडहरूमा रमिरहेको जस्तो, सुनौलो किरणहरू धानका फाँटहरूमा फैलाउँदै, जहाँ साँझको हावाले बालीलाई बिस्तारै हल्लाइरहेको थियो। भोटेचौरको सानो गाउँमा, जहाँ उबडखाबड पहाड र घुमाउरो नदीको बीचमा बस्ती बसेको थियो, जीवन एउटा निश्चित लयमा चलिरहन्थ्यो—जबसम्म सरिता तामाङले आफ्नो मनलाई परम्पराले बाँध्न नदिने निर्णय गरिन्।
सरिता २२ वर्षकी युवती थिइन्, तामाङ समुदायकी, गाउँमा उनको शान्त स्वभाव र बाँसका टोकरीमा जटिल बुनाइ गर्ने निपुण हातका लागि परिचित। उनको परिवार माटो र इँटाले बनेको साधारण घरमा बस्थ्यो, जसको छानो टिनले छाइएको थियो। उनीहरूको जीवन खेतीपाती र मौसमअनुसार आउने चाडपर्वहरूमा आधारित थियो। तामाङहरू स्वदेशी समुदाय थिए, आफ्नो संस्कृतिमा गर्व गर्थे, तर नेपाली समाजमा रहेको अघोषित जातीय तहगतमा प्रायः तल्लो स्थानमा हेरिन्थे, यद्यपि जातीय प्रथा औपचारिक रूपमा उन्मूलन भएको दशकौं बितिसकेको थियो।
नदीको पारि, रंगले पोतिएको भित्ता र सानो बगैंचासहितको अलि ठूलो घरमा बिक्रम क्षेत्री बस्थे। २५ वर्षका बिक्रम क्षेत्री स्थानीय स्कूलका शिक्षक थिए, जो क्षेत्री जातका थिए, इतिहासमा यो जातलाई योद्धा र शासक मानिन्थ्यो र पुरानो सामाजिक संरचनामा "उच्च" ठानिन्थ्यो। बिक्रम दुई वर्षअघि भोटेचौर आएका थिए, स्कूलमा पढाउन। उनको नम्र स्वभाव र किताबप्रतिको प्रेमले विद्यार्थीहरूमाझ उनलाई लोकप्रिय बनाएको थियो, जसमा सरिताको सानो भाइ पासाङ पनि थिए।
उनीहरूको कथा साधारण तरिकाले सुरु भएको थियो। एक दिन वर्षाको साँझ, सरिता पासाङलाई स्कूलबाट लिन गएकी थिइन्। पासाङ चित्र कोर्न बसेर ढिलो भएको थियो। वर्षाले टिनको छानोमा ठोक्किँदा उनले ओत लाग्न छानाको किनारा मुनि उभिइन्। बिक्रम कक्षाबाट बाहिर निस्के, उनको सर्ट अलिकति भिजेको थियो, हातमा कागजको थाक बोकेर। उनले सरितालाई देखे र मुस्कुराए।
"तिमी पासाङकी दिदी हौ होला," उनले न्यानो स्वरमा भने। "उसले तिम्रो बारेमा धेरै कुरा गर्छ।"
सरिताले टाउको हल्लाइन्, लजाउँदै कपालको एक लट कान पछाडि राखिन्। "ऊ राम्रो केटो हो। कहिलेकाहीँ धेरै सपना देख्छ।"
बिक्रम हाँसे। "सपना देख्नेहरूले संसार बदल्छन्। यहाँ भित्र आऊ—बाहिर त पानी परिरहेछ।"
त्यो उनीहरूको पहिलो कुराकानी थियो। महिनौँ बित्दै जाँदा, उनीहरूको संयोगवशको भेटघाट बिस्तारै नियतमा बदलियो। सरिता स्कूल नजिकै टोकरी मिलाउने बहानामा अल्मलिन्थिन्, भने बिक्रम नदीको बाटो हिँड्ने बहाना बनाउँथे। उनीहरूका कुराकानी साना-साना कुराबाट सुरु भए–गाउँको मौसम, पासाङको पढाइ, बिक्रमले पढेका किताबहरू, तर बिस्तारै गहिरो बन्दै गए। सरिताले बिक्रमको विचार सुनेर अचम्म मान्थिन्; उनले कहिल्यै स्कूलको ढोका टेकेकी थिइन्न, तर उनको बुद्धि र जिज्ञासाले बिक्रमलाई प्रभावित पार्थियो।
"तिमीले स्कूल गएको भए ठूलो मान्छे बन्थ्यौ," एक दिन बिक्रमले भने, नदी किनारमा बसेर।
"हाम्रा लागि त्यो सपना होइन," सरिताले हल्का मुस्कानसहित भनिन्। "आमाले भन्नुहुन्थ्यो, हाम्रो काम खेत र घर हो, पढाइ होइन।"
"तर तिमीले चाह्यौ भने बदल्न सक्छौ," बिक्रमले जोड दिए। "म तिमीलाई पढाउन सक्छु।"
त्यो प्रस्तावले सरिताको मनमा नयाँ आशा जगायो। उनीहरूको सम्बन्ध गहिरिँदै गयो, र एक वर्षभित्रै उनीहरूले एकअर्कालाई माया गर्न थाले। तर यो माया गाउँको नजरमा लुक्न सकेन।
गाउँमा हल्ला फैलियो, तामाङकी छोरी र क्षेत्रीको छोराको जोडी। सरिताको परिवारमा यो खबरले आगो बाल्यो। उनको बुवा, लासंग, एक कडा स्वभावका मान्छे थिए, जसले परम्परालाई जीवनको आधार मान्थे।
"यो के सुन्नुपर्यो?" लासंगले चुलो नजिकै बसेर रिसले चिच्याए। "हाम्रो छोरीले हाम्रो बेइज्जत गराई। क्षेत्रीसँग बिहे? हाम्रो कुलको इज्जत कहाँ गयो?"
सरिताकी आमा, फूलमाया, चुपचाप टोकरी बुनिरहेकी थिइन्, तर उनको आँखामा डर र चिन्ता देखिन्थ्यो। "हामीले उसलाई सम्झाउनुपर्छ। यो सम्भव छैन। गाउँलेहरू के भन्लान्?"
उता, बिक्रमको परिवार पनि कम भने रिसाएका थिएनन्। उनको बुवा, एकजना पुरानो सैनिक,ले छोरालाई बोलाएर कडा शब्दमा भने, "तँलाई के भएको छ? हाम्रो वंशको सम्मान तामाङकी छोरीसँग जोड्छस्? यो बिहेले हामीलाई समाजमा कहाँ पुर्याउँछ?"
बिक्रमले शान्त स्वरमा जवाफ दिए, "बुवा, माया जात हेरेर हुदैन। सरिता म जस्तै मान्छे हो—उसको मन सफा छ, मेहनती छ। हामीले यो पुरानो सोच बदल्नुपर्छ।"
"बदल्नु तँलाई पर्छ," उनको बुवाले चेतावनी दिए। "यो बाटो हिँडिस् भने हाम्रो घरको ढोका तँलाई सधैको लागि बन्द हुन्छ।"
गाउँमा यो कुरा आगोझैं फैलियो। कोही भन्थे, "यो त गलत हो, परम्परा मिच्नुहुँदैन।" कोही चुपचाप बिक्रमको साहसको तारिफ गर्थे, तर बोल्न डराउँथे। सरिता र बिक्रमलाई गाउँलेहरूले कुरा काट्न थाले—बजार जाँदा, पानी भर्न जाँदा, हरेक ठाउँमा उनीहरूको कथा चर्चाको विषय बन्यो।
एक साँझ, सरिता र बिक्रम नदी किनारमा भेटे। दुवैको अनुहारमा चिन्ता थियो, तर आँखामा माया अझै बलियो।
"हामीले के गर्ने?" सरिताले सोधिन्, उनको स्वर काँपिरहेको थियो। "मेरो परिवारले मलाई घरबाट निकाल्छु भन्छन्। तिमीले पनि धेरै गुमाउनुपर्छ।"
बिक्रमले उनको हात समाते। "हामी सँगै भएपछि सबै गुमाउन तयार छु। तर तिमीलाई यो बाटो हिँड्न डर लाग्छ भने म पछि हट्छु।"
सरिताले लामो सास फेरिन्। उनको मनमा डर थियो, तर बिक्रमको साथले उनलाई हिम्मत दियो। "हामी भागेर बिहे गर्छौं," उनले भनिन्। "गाउँ छोडेर काठमाडौं जान्छौं। त्यहाँ हामीलाई कसैले चिन्दैन।"
राति नै उनीहरूले सानो झोला बोकेर गाउँ छोडे। बिक्रमले आफ्नो साथीको मोटरसाइकल मागे, र उनीहरू काठमाडौंको बाटो लागे। बिहान उज्यालो हुनुअघि नै उनीहरूले एउटा सानो मन्दिरमा बिहे गरे, जहाँ पुजारीले कुनै प्रश्न नसोधी उनीहरूको हात जोडिदिए।
काठमाडौंको कोलाहलमा उनीहरूले सानो कोठा भाडामा लिए। बिक्रमले एउटा स्कूलमा जागिर पाए, र सरिताले टोकरी बनाएर बेच्न थालिन्। जीवन सजिलो थिएन—पैसा कम थियो, परिवारको साथ थिएन, तर उनीहरूको मायाले उनीहरूलाई बल दियो।
केही महिनापछि, सरिताले बिक्रमलाई भनिन्, "मलाई पढ्न मन छ। तिमीले भनेको थियौ—म पनि ठूलो मान्छे बन्न सक्छु।"
बिक्रम मुस्कुराए। "हुन्छ, हामी कम्प्युटर कक्षा खोज्छौं।"
समय बित्दै गयो। सरिताले कम्प्युटर तालिम लिन थालिन्, र उनको आत्मविश्वास बढ्यो। उनीहरूले आफ्नो सानो संसार बनाए, जहाँ जातको कुनै अर्थ थिएन। गाउँबाट कहिलेकाहीँ खबर आउँथ्यो—उनीहरूको परिवार अझै रिसाएका थिए, तर बिस्तारै समयले सबैलाई शान्त पार्दै गयो।
एक दिन, पासाङ काठमाडौं आइपुग्यो। "दिदी, बुवा-आमा तिमीलाई सम्झिनुहुन्छ," उसले भन्यो। "उहाँहरूले गल्ती स्वीकार्नुभयो।"
त्यो दिन सरिता र बिक्रमले एकअर्कालाई हेरेर मुस्कुराए। उनीहरूको मायाले दुई संसार जोडेको थियो—जातको बन्धन तोडेर, समाजको डरलाई जितेर।
Post a Comment